Το δουλεμπόριο στον 21ο αιώνα

της Χριστιάννας Λούπα


«Στα παγωμένα νερά του Αιγαίου, ανοιχτά της νησίδας Βενέτικο Χίου, άφησαν την τελευταία τους πνοή τα ξημερώματα των Χριστουγέννων, 4 άνδρες λαθρομετανάστες, οι οποίοι μαζί με άλλους 18 επέβαιναν σε φουσκωτό σκάφος…»

«Τουλάχιστον 22 άνθρωποι πνίγηκαν και αγνοείται η τύχη δεκάδων άλλων, όταν πλοίο που μετέφερε λαθρομετανάστες βυθίστηκε στ’ ανοιχτά των ακτών της Τυνησίας…"

«Τραγωδία με κουβανούς λαθρομετανάστες στα ανοιχτά της Φλόριντα. Ένα αγοράκι 6 ετών πνίγηκε όταν παγιδεύτηκε κάτω από το σκάφος που τους μετέφερε…».

«Στους 25 ανέρχεται ο αριθμός των νεκρών αφρικανών λαθρομεταναστών τους οποίους ανέσυρε τις τελευταίες μέρες από τα νερά του Ατλαντικού στα ανοικτά των μαυριτανικών ακτών, το ισπανικό πλωτό νοσοκομείο Esperanza del Mar».

«32 αφρικανοί πρόσφυγες πνίγηκαν κατά την προσπάθειά τους να φτάσουν στις ισπανικές Κανάριες νήσους…»

Ένα μικρό δείγμα του δράματος που καθημερινά παίζεται στα παγωμένα νερά του ωκεανού, που καταπίνει τα άτυχα αυτά πλάσματα. Και η νεκρολογία δεν έχει τέλος. Και οι ανθρώπινες ζωές έγιναν είδος αναλώσιμο, άθυρμα στα χέρια ασυνείδητων και αργυρώνητων δουλεμπόρων, που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο, που χτίζουν τα παλάτια τους πάνω στη δυστυχία των άλλων.

Γιατί οι ταλαίπωροι αυτοί ροβινσώνες προέρχονται από χώρες της Αφρικής ή της Ασίας, που χειμάζονται από τον πόλεμο, τη φτώχεια και την πείνα, τις εμφύλιες έριδες και τις θρησκευτικές διαμάχες. Γιατί από τη μέρα που γεννήθηκαν εξ ορισμού έγιναν παιδιά ενός κατώτερου Θεού. Κι επειδή πάντα υπάρχουν οι επιτήδειοι που καραδοκούν, οι λαθρέμποροι του ονείρου και της ελπίδας παρουσιάζονται σαν η μοναδική σανίδα σωτηρίας σ’ εκείνους που αναζητούν μια ευκαιρία ζωής.

Οι κατ’ επίφασιν αυτοί άνθρωποι λοιπόν, υποσχόμενοι τον επί γης παράδεισο, αναλαμβάνουν, έναντι αδράς αμοιβής φυσικά, να τους περάσουν στην αντίπερα όχθη. Η πιο συνηθισμένη γέφυρα της Ασίας με την Ευρώπη είναι τα νησιά του Αιγαίου μέσω Τουρκίας. Αλλά και για τους Αφρικανούς η γέφυρα με την Ευρώπη είναι, εκτός από την Ελλάδα, όλες οι χώρες της Ευρώπης που βρέχονται από τη Μεσόγειο.

Η Τουρκία, ωστόσο, φαίνεται να κρατά τα σκήπτρα της παράνομης αυτής διακίνησης μεταναστών. Στη δαιδαλώδη Κωνσταντινούπολη, το σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, οι οσμές των ανατολίτικων μπαχαρικών, ανακατεύονται με όλες τις φυλές του Ισραήλ και στα σκοτεινά σοκάκια της, ανάμεσα στα μπακίρια και τους πραματευτάδες, κλείνονται κάθε είδους μυστικές και παράνομες συμφωνίες. Πού αλλού θα μπορούσε να περάσει κανείς πιο απαρατήρητος;

Πράγματι, η Κωνσταντινούπολη αποτελεί την πύλη προς τη Δύση για χιλιάδες μετανάστες από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Ιράν, το Ιράκ, τη Σομαλία, την Κένυα, τη Νιγηρία, τη Ρουάντα, και την Κίνα. Ειδικά μετά τον πόλεμο στο Ιράκ, χιλιάδες Ιρακινοί κατέφυγαν στην Τουρκία, με σκοπό το πέρασμά τους στην Ευρώπη. Πόσοι, όμως, απ’ όλους αυτούς τους απόκληρους της ζωής θα καταφέρουν να φτάσουν στον προορισμό τους για να προσπαθήσουν να κάνουν μια καινούρια αρχή και πόσοι θα χάσουν και τη ζωή τους ακόμα στην πορεία προς το όνειρο;

«Οργανισμούς» αποκαλούν οι ίδιοι οι μετανάστες αυτές τις παράνομες οργανώσεις διακίνησης ανθρώπινων ζωών και μέσα στην ίδια την Κωνσταντινούπολη υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από διακόσιοι. Απ’ αυτούς ελάχιστοι είναι αξιόπιστοι, που θα πάνε τους «πελάτες» ως το τέλος του ταξιδιού τους. Οι πιο πολλοί, αφού τους πάρουν τα χρήματα, τους παρατούν στα νοτιοδυτικά παράλια της Τουρκίας, έρμαια της τύχης τους. Έτσι, βρίσκονται συνήθως από τις λιμενικές αρχές, παρατημένοι καταμεσής στο πέλαγος, πάνω σ’ ένα φουσκωτό πλεούμενο, να παραδέρνουν με το βοριά και την τρικυμία. Στην καλύτερη περίπτωση, θα τους γυρίσουν πίσω - μια και συνήθως δεν αναγνωρίζονται ως πολιτικοί πρόσφυγες – στη χειρότερη, θα τους ξεβράσει η θάλασσα πνιγμένους.

Ας δούμε όμως το Γολγοθά που ανεβαίνουν οι άνθρωποι αυτοί, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Κατ’ αρχήν, πριν ξεκινήσουν, πρέπει να συγκεντρώσουν το ποσό που τους ζητούν οι δουλέμποροι, που κυμαίνεται από 4000 έως 6000 δολάρια το κεφάλι και αφορά το πέρασμα στα νησιά του Αιγαίου. Το πέρασμα από τον Έβρο κοστίζει λιγότερο, περίπου 200 έως 900 δολάρια, συχνά, όμως, τα ίδια τα κυκλώματα τους καρφώνουν στους συνοριακούς για να διαιωνίζονται οι προσπάθειες και να εξασφαλίζουν έναν αστείρευτο πακτωλό μαύρου χρήματος.

Ας σημειωθεί δε, ότι το διεθνές αυτό κύκλωμα είναι οργανωμένο ακόμα καλύτερα κι από εκείνο των ναρκωτικών, με κάθετη δομή και συνδέσμους σε όλο τον κόσμο. Λέγεται ότι οι «οργανισμοί» έχουν τέσσερα πόδια: ένα στο Πακιστάν, ένα στην Κωνσταντινούπολη, ένα στην Αθήνα κι ένα στην Ιταλία και είναι απόλυτα βέβαιο ότι τα νήματα κινούν υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, από αστυνομικοί μέχρι πολιτικοί και εφοπλιστές και μεγαλοεπιχειρηματίες, αφού μιλάμε για αμύθητα κέρδη. Φυσικά κάτω απ’ αυτούς υπάρχουν πολλές κατηγορίες εμπλεκομένων και ιεραρχικά εξαρτώμενων, όπως για παράδειγμα οι πλαστογράφοι που συνεργάζονται με τους διακινητές και εξασφαλίζουν πλαστά διαβατήρια και βίζες που κοστίζουν περίπου 5000 δολάρια.

Αφού ξεκινήσουν την Οδύσσεια λοιπόν, πρέπει να μπουν στην Τουρκία. Εδώ υπάρχουν διάφοροι τρόποι: άλλοι μπαίνουν μόνοι τους σαν τουρίστες ή σε μικρές ομάδες, άλλοι στοιβαγμένοι σε μεγάλα φορτηγά. Αφού οι σύνδεσμοι, που υπάρχουν σε κάθε σταθμό της διαδρομής, τους κρύψουν κάπου κι αφού βγάλουν τα πλαστά πιστοποιητικά τους, τους ειδοποιούν την κατάλληλη στιγμή για την αναχώρηση.

Στοιβαγμένοι σαν τους δούλους του 16ου αιώνα σε κάποια αμπάρια, χωρίς τροφή, φως και αέρα, υποτίθεται ότι ξεκινούν για τη Γη της Επαγγελίας, για να ανακαλύψουν μετά από λίγες μέρες ότι η Ιθάκη ήταν ένα όνειρο που έμεινε άπιαστο κι έσβησε μαζί με τις τελευταίες ελπίδες τους. Γιατί, αντί για τα ελληνικά νησιά, το καράβι τούς άφησε πάλι σε κάποια τουρκικά παράλια κι από κει πάνω σ’ ένα πρόχειρο πλεούμενο, χωρίς καπετάνιο, μεταξύ ουρανού και γης, έρμαια του καιρού και της μοίρας τους που δεν εννοεί να λοξοδρομήσει, θα ψάχνουν απεγνωσμένα τις ακτές κάποιου ελληνικού νησιού.

Η Τουρκία ασφαλώς και γνωρίζει πολύ καλά το πρόβλημα των λαθρομεταναστών, αλλά δείχνει μάλλον αδιαφορία, κάνοντας ότι δεν καταλαβαίνει. Από τον Αύγουστο του 2001 και με την προοπτική ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναγκάστηκε βέβαια να προσαρμόσει το νόμο για το λαθρεμπόριο των μεταναστών στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Μολονότι το άρθρο 201/Α του τουρκικού ποινικού κώδικα προβλέπει πλέον για τους διακινητές ποινή φυλάκισης 2 έως 10 χρόνια, ελάχιστη χρηματική καταβολή 1 δις λίρες και δήμευση του οχήματος, έχουμε ωστόσο τις αμφιβολίες μας για το κατά πόσο συλλαμβάνονται οι διακινητές και κυρίως για το κατά πόσο εφαρμόζεται ο νόμος, γνωρίζοντας πάντοτε πόσο «άρτια» λειτουργεί η τουρκική δικαιοσύνη!

Ο μεγάλος ένοχος, άλλωστε, αυτός που με απόλυτη βεβαιότητα θα πρέπει να καθίσει στο εδώλιο, είναι χωρίς αμφιβολία, ο δυτικός κόσμος. Είναι περιττό νομίζω να υπενθυμίσω πως αιώνες πριν η Δύση στην κυριολεξία «ξεζούμιζε» τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας, εξασφαλίζοντας με το έτσι θέλω δωρεάν πρώτες ύλες και εργατικό δυναμικό, στο όνομα της αποικιοκρατίας. Κι όσο για τη σημερινή εποχή, πως είναι δυνατό το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη να λιμοκτονεί, τα παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα κι εμείς να καυχιόμαστε για την πρόοδο της τεχνολογίας, για τους δορυφόρους που στέλνουμε στα πέρατα του γαλαξία, για το διαδίκτυο που ενώνει τον πλανήτη; Πώς τολμάμε να μιλάμε για παγκοσμιοποίηση, τη στιγμή που η Αμερική ανοίγει πολέμους εκεί που θέλει, οι «ισχυροί» εκσυγχρονίζουν τα πυρηνικά τους όπλα κι η κατανομή των πόρων της Γης γίνεται προς όφελος των «πολιτισμένων» χωρών;

Είναι λοιπόν να απορούμε που οι κάπηλοι των ψυχών πλουτίζουν τρίβοντας τα χέρια τους; Είναι να απορούμε που η ελπίδα των κατατρεγμένων βγαίνει στο σφυρί κι η ανθρώπινη ζωή πουλιέται κι αγοράζεται στα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα; Είναι να απορούμε που ολόκληρος ο τρίτος κόσμος προσπαθεί να μετακινηθεί προς τη Δύση, αναζητώντας στον ήλιο μοίρα; Μόνο η Ευρώπη και η Αμερική υπάρχουν λοιπόν πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη;