Ομιλία του Π.Ι. Καραφωτιά, Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Ινδιανάπολης, τ. Συμβούλου ΟΗΕ, στην εκδήλωση του EURONEM, του Ευρωπαϊκού Γραφείου και της UNICEF στις 28/ 9/ 2006 στο «Γκάζι»
Επειδή η θεματική ενότητα αναφέρεται στην παιδεία, καλό θα είναι, εισαγωγικά, να θυμηθούμε τη φράση στο προοίμιο της Διακήρυξης της ΟΥΝΕΣΚΟ, που αναδεικνύει τη σημασία της παιδείας : «Εφόσον η ειρήνη γεννιέται στή σκέψη των ανθρώπων, εκεί πρέπει να οικοδομήσουμε τις άμυνες της ειρήνης».
Επίσης, θα ήθελα για χάρη όσων δεν είναι ενήμεροι, να αναφέρω ότι ο όρος «Τρίτος Κόσμος» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από το Γάλλο Δημογράφο Alfred Sauvy το 1952 και υποδήλωνε τα κράτη εκείνα που δεν ανήκαν πολιτικά στο Δυτικό ή Ανατολικό μπλοκ στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αργότερα ο όρος «Τρίτος Κόσμος» συσχετίσθηκε πιο συγκεκριμένα με τα κράτη που δεν ανήκαν ούτε στον «Πρώτο Κόσμο», τον καπιταλιστικό, ούτε στο «Δεύτερο Κόσμο», τον κομμουνιστικό, και είχε πολιτική και οικονομική σημασία.
Στην πορεία, όμως, επειδή ο όρος αυτός υπήρξε διαφιλονικούμενος, επικράτησε ο όρος «Τρίτος Κόσμος» να σημαίνει, στη σημαντική του ΟΗΕ, τα «υπανάπτυκτα» και στη συνέχεια, εξαιτίας αντιδράσεων και σκοπιμοτήτων, τα «αναπτυσσόμενα», κατευφημισμό, ίσως, κράτη.
Η πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση του ΟΗΕ “Human Development Report”(“Έκθεση Ανθρώπινης Ανάπτυξης») καθορίζει συγκεκριμένα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία τα κράτη κατατάσσονται σε κατηγορίες και αυτό είναι χρήσιμο, αλλά το ζητούμενο είναι η διεθνής κοινότητα να ευαισθητοποιείται και να στέργει στην ουσιαστική ενίσχυση χωρών που έχουν επείγουσα και σοβαρή ανάγκη.
Και μιλάμε για δεκάδες κράτη εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας ενώ, πολλά, μαστίζονται κυριολεκτικά από εμφύλιους, κατά κανόντα ξενοκίνητους, κ.ά. πολέμους, από πείνα, φτώχεια και δυστυχία, προσφυγιά,επιδημικές ασθένειες, ναρκωτικά, εγκληματικότητα, τρομοκρατία κλπ υπό το αδιάφορο, αποχαυνωμένο, ή συνεργόν στο έγκλημα, βλέμμα της «πολιτισμένης» διεθνούς κοινότητας.
Τα στατιστικά στοιχεία, τα οποία «στοιχειώνουν» την εικόνα, είναι γνωστά. Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν από την πείνα ή ασθένειες που σχετίζονται με την πείνα και τον υποσιτισμό περίπου 10 εκατομμύρια μικρά παιδιά στον Τρίτο Κόσμο.
Επίσης, εκατομμύρια ανήλικα παιδιά αναγκάζονται να εργάζονται σε διάφορες, κατά κανόνα ανθυειγινές εργασίες, θύματα στυγνής εκμετάλλευσης.
Εκατοντάδες χιλιάδες δε μικρά παιδιά χρησιμοποιούνται απάνθρωπα στη λεγόμενη «υπόγεια οικονομία», για εμπορία σεξ κλπ. Σχετικά με τη διαβόητη αυτή βιομηχανία, μόνον στην Ευρώπη εργάζονται παράνομα από 200 έως 500 χιλιάδες ιερόδουλες. Το φρικτότερο δε είναι ότι χιλιάδες μικρά παιδιά είναι θύματα δουλεμπορίας{σε χώρες της Ευρώπης και εμπορίας μελών σώματος και ως πειραματόζωα.
Και όλα αυτά τα άθλια εγκλήματα διαπράττονται από ποιούς; Και τα «πολιτισμένα» και «δημοκρατικά» κράτη τι κάνουν ; Εθισμένες οι ηγεσίες τους και οι λαοί τους στα κινηματογραφικά, τηλεοπτικά κλπ έργα υποκουλτούρας, βίας, φρίκης κλπ έχουν την ψευδαίσθηση ότι όσα φρικτά και απάνθρωπα γίνονται (δυστυχώς και στη χώρα μας) συμβαίνουν στη σκηνή, στο γυαλί ή διαφορετικά θα πρέπει να έχουν υποστεί πόρωση στην ήδη ρευστή συνείδησή τους.
Επίκαιρο πάντα του Κώστα Βάρναλη «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε μήπως γίνει κάποιο θάμα».
Η ευθύνη της διεθνούς κοινότητας και των διεθνών οργανισμών είναι τεράστια. Ο ίδιος ο ΓΓ του ΟΗΕ είχε την ευαισθησία να ομολογήσει ότι η φοβερή γενοκτονία στη Ρουάντα, με εκατομμύρια ανθρώπινα θύματα, μπορούσε να είχε αποτραπεί, και σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες «η αποτυχία της αντιμετώπισης του προβλήματος των προσφύγων τη δεκαετία 1960-1970 συνέβαλε σημαντικά στην κατακλυσμική βία που ακολούθησε τη δεκαετία 1970-1980». Και πέραν από τους διεθνείς οργανισμούς, η ΕΕ τι έκανε;
Άρα, το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα ότι αν υπήρχε πολιτική βούληση και πρόληψη η τραγωδία αυτή, όπως και άλλες, θα είχε αποτραπεί. Όμως, φαίνεται ότι κάποιοι επενδύουν και στην ανθρώπινη δυστυχία και τραγωδία και έχουν μεταλλαχθεί στους εξωσωματικους σωλήνες της αλαζονείας της εξουσίας,σε τυμβωρύχους στην προκειμένη περίπτωση ανθρωπορύχους, και η διεθνής κοινωνία έχει μεταλλαχθεί σε ανθρωπορυχείο όπου κάποιοι εξωρύσσουν αντί για άνθρακες ανθρώπους και τους εκμεταλλεύονται.
΄Οσο για την πολιτική βούληση, που κάποιοι αμφισβητούν ότι είναι αποτελεσματική, το δραματικό ερώτημα παραμένει αναπάντητο –κι η σιωπή δείχνει ενοχή: πώς είναι δυνατόν να υπάρχει πολιτική βούληση για να μεταφέρονται από τη μιαν άκρη του κόσμου στην άλλη, μέσα σε λίγες μέρες ή εβδομάδες, χιλιάδες ανθρωποκτόνα όπλα, αεροπλάνα, τανκς, πυροβόλα, πύραυλοι κλπ για πολεμικές επιχειρήσεις, και δεν είναι δυνατόν να υπάρξει πολιτική βούληση για τη μεταφορά ειδών πρώτης ανάγκης,φαρμάκων και τεχνογνωσίας στον «Τρίτο Κόσμο» ;
Μήπως, στο παγκόσμιο σύστημα στυγνού ανταγωνισμού, όπου ο αντίπαλος, ο εχθρός, είναι εντελώς απαραίτητος για την επιβίωσή του, κάποιοι ηδονίζονται παθολογικά όταν αντικρίζουν φτώχεια και δυστυχία και νιώθουν προνομιούχα τέκνα του «θεού» άραγε τι είδους θεού ;
Και αναρωτιούνται οι ακόμη με ανθρώπινη συναίσθηση άνθρωποι: Κάθε χρόνο οργανώνονται εκδηλώσεις, συνέδρια, διαλέξεις κλπ και κάθε χρόνο επαναλαμβάνονται σχεδόν τα ίδια. Όμως, πραγματική, ουσιαστική βελτίωση, πρόοδο δεν είναι ορατή στις περισσότερες περιπτώσεις. Οι πολεμικές συγκρούσεις συνεχίζονται με σχεδόν καθημερινές εκατόμβες αθώων θυμάτων, οι πρόσφυγες, πολιτικοί ή οικονομικοί καθώς και μετανάστες – εργάτες, που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, αυξάνονται. Ενώ παράλληλα, η πείνα, ο υποσιτισμός, η φτώχεια, ο αναλφαβητισμός, η εγκληματικότητα τα ναρκωτικά, η νοθεία της τροφικής αλυσίδας, η τρομοκρατία, ο κοινωνικός αποκλεισμός, ο αμοραλισμός και όλα τα δεινά στο κουτί της Πανδώρας, συνεχίζουν να κατατρέχουν την κοινωνία.
Και οι ηγετικοί κύκλοι της παγκόσμιας κερδοσκοπίας και του κοινωνικού αποκλεισμού μοιράζουν αφειδώς και δωρεάν αισιοδοξία και υποσχέσεις, που, όπως είπε κάποιος ηγέτης, ανοίγουν το δρόμο προς την κόλαση. Δεν αποτελεί στίγμα στον πολιτισμό και τη δημοκρατική συνείδηση της διεθνούς κοινωνίας το γεγονός ότι προβλήματα όπως το Μεσανατολικό, Κυπριακό κ.ά. δεν έχουν ακόμη επιλυθεί;Quid Prodest? Ρωτούσαν οι Λατίνοι.
Πρόσφατα στοιχεία αποκαλύπτουν το τραγικό γεγονός, που πρέπει να προβληματίζει κάθε πολιτισμένο άνθρωπο, ότι μετά την τρομοκρατική πράξη της 11/9 2001 στις ΗΠΑ και την αντιτρομοκρατική εκστρατεία, οι αποδοχές των διευθυνόντων συμβούλων 34 μεγαλύτερων αμερικανικών πολεμικών βιομηχανιών διλπασιάσθηκαν και τα κέρδη τους ανήλθαν σε 1 δισεκατομμύριο δολλάρια, ποσό που θα αρκούσε για την απασχόληση ενός εκατομμυρίου Ιρακινών για ένα χρόνο. Κι οι «βαρόνοι του πετρελαίου» σχεδόν τριπλασίασαν τα κέρδη τους.
Μόνο δε το 2005 τα συμβόλαια με πολεμικές βιομηχανίες ανήλθαν σε 269 δις. δολλάρια από τα 154 δις δολλ., το 2001 και τα κέρδη των 34 πολεμικών βιομηχανιών αυξήθηκαν κατά 189%. Kαι το ίδιο φαντάζομαι - γιατί δεν έχω στοιχεία- τηρουμένων των αναλογιών, συνέβη και σε διευθύνοντες συμβούλους και βαρόνους άλλων επιχειρήσεων.
Ποια είναι η προοπτική; Οπωσδήποτε, αν η ΕΕ δεν κατορθώσει να καταλήξει και εγκρίνει Σύνταγμα και ενιαία εξωτερική πολιτική, και δεν απαλλαγεί από πολιτικές, στρατηγικές, οικονομικές και κοινωνικές αγκυλώσεις που την καθιστούν συνένοχο στην αδιαφορία, απάθεια ή/και συνεργία στο διαιωνιζόμενο «έγκλημα» εναντίον του Τρίτου Κόσμου και όχι μόνον, και δεν επιλύσει πρώτιστα τα προβλήματα μέσα στους κόλπους της, όπως το Κυπριακό, το μέλλον θα παραμένει σκοτεινό ή με γκρίζες αποχρώσεις. Και παράλληλα με μια ανθρωπιστική, με οικουμενικό προσανατολισμό παιδεία να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αλλαγής της έως τώρα αρνητικής ή πάσχουσας νοοτροπίας ώστε να οικοδομηθεί μια κοινωνία γνήσιας ειρήνης, ευημερίας και προόδου και να μπορούμε να μιλάμε για κόσμο με την αρχαία ελληνική έννοια και όχι για παράκοσμο ή υπόκοσμο.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν παρά μόνον οι αντιστάσεις και οι αγώνες ταγών και λαών. Ευτυχώς, όμως, σ’αυτή την απέραντη έρημο πολιτικής απάθειας και απραξίας υπάρχουν κάποιες οάσεις αντίστασης και αντίδρασης όπως αυτή της ωραίας πρωτοβουλίας του Ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών και του EURONEM, που έμπρακτα αποδεικνύει το επίπεδο πολιτισμού και δημοκρατικής αντίληψης σε μια χώρα της Ευρώπης. Ας ευχηθούμε τέτοια παραδείγματα να βρουν κι άλλους πολλούς και ειλικρινείς μιμητές. Αισιοδοξία λοιπόν, αλλά ρεαλιστική και με αγωνιστικότητα.
Παναγιώτης Ι. Καραφωτιάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου