Διπλή πολιτική του υπουργείου για τα φάρμακα (της Πέννυς Μπουλουτζά)

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

28/12/2008

Παρά τις εξαγγελίες, εγκύκλιος θέτει εμπόδια στη μείωση των δαπανών από τα νοσοκομεία
Της Πεννυς Μπουλουτζα

Διπλό πρόσωπο επιδεικνύει το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης όσον αφορά τον ευαίσθητο (και «ευάλωτο»;) τομέα της φαρμακευτικής πολιτικής, εγείροντας σειρά ερωτημάτων. Την ίδια ώρα που ο υπουργός Υγείας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος εξαγγέλλει μέτρα για τον δραστικό περιορισμό της φαρμακευτικής δαπάνης και καταγγέλλει «ύποπτες» πρακτικές στη συνταγογράφηση φαρμάκων, εγκύκλιος του υπουργείου Υγείας «κλείνει το μάτι» στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, «εμποδίζοντας» τα νοσοκομεία να προβούν σε ενέργειες για τη συγκράτηση των σχετικών δαπανών και «παρέχοντας άλλοθι» στην κατευθυνόμενη συνταγογραφία. Και όλα αυτά ενώ η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη εκτιμάται ότι φέτος θα ξεπεράσει τα 1,8 δισ. ευρώ.

Ειδικότερα, εγκύκλιος που εξέδωσε η Διεύθυνση Φαρμάκων και Φαρμακείων του Υπουργείου Υγείας στις 14 Νοεμβρίου 2008, «εφιστά την προσοχή» στους διοικητές των νοσοκομείων και τα νοσοκομειακά φαρμακεία στην «πιστή τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας» σχετικά με τον τρόπο χορήγησης των φαρμάκων. Στην ίδια εγκύκλιο αναφέρεται ότι η συνταγογράφηση των φαρμάκων επιτρέπεται μόνο με την εμπορική τους ονομασία σε συγκεκριμένη μορφή, περιεκτικότητα, ποσότητα και δοσολογία, καθώς και ότι η συνταγογράφηση για τη θεραπεία ασθενών αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του θεράποντος ιατρού. Επίσης, απαγορεύει την αντικατάσταση των φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων που συνταγογραφούνται από τους θεράποντες ιατρούς για συγκεκριμένους ασθενείς με άλλα σκευάσματα όμοιας δραστικής ουσίας, χωρίς την ενημέρωση και έγκριση του συνταγογράφου θεράποντος ιατρού και υποχρεώνει τους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς να χορηγούν «τα εν τη ιατρική συνταγή αναγραφόμενα φάρμακα και να φροντίζουν για την επάρκεια αυτών».

Παράπονα των εταιρειών

Σαφή ερωτήματα προκαλεί το γεγονός ότι πριν από την έκδοση της εγκυκλίου, ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) είχε «ενημερώσει» με έγγραφό του τις υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας ότι «σε πολλά νοσοκομεία απαντάται με ολοένα αυξημένη συχνότητα η πρακτική της αντικατάστασης των φαρμάκων που συνταγογραφούνται για τους ασθενείς από τους θεράποντες ιατρούς, με άλλα φάρμακα (γενόσημα ή μη) κατ' επιλογή των νοσοκομειακών φαρμακοποιών, χωρίς την ενημέρωση και εξουσιοδότηση των θεραπόντων ιατρών.

Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι στη επιστολή του, ο ΣΦΕΕ επικαλείται ακριβώς την ίδια νομολογία που αναφέρεται και στην εγκύκλιο του υπουργείου και επισημαίνει «παρακαλούμε στο πλαίσιο μιας γενικής εγκυκλίου να ενημερώσετε τους διοικητές και τους διευθυντές/προϊσταμένους των νοσοκομειακών φαρμακείων των δημόσιων νοσοκομείων για την ανάγκη τήρησης της ισχύουσας νομοθεσίας στη διαδικασία παροχής της νοσοκομειακής φαρμακευτικής περίθαλψης». Και ακουλουθούν -στην επιστολή του ΣΦΕΕ- ακριβώς οι ίδιες «συστάσεις» που δίνονται ως εντολές στα νοσοκομεία με την εγκύκλιο του υπουργείου Υγείας…

Εντονες αντιδράσεις

Η εγκύκλιος προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ), η οποία σε επιστολή της με ημερομηνία 25/11/2008, προς τον υπουργό Υγείας, αντικρούει τα σημεία της επισυναπτόμενης -στην εγκύκλιο- νομολογίας ως άσχετα με το θέμα της χορήγησης σκευασμάτων από φαρμακεία κρατικών νοσοκομείων. Σε αντίστοιχη ενέργεια προέβη και η Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοποιών με επιστολή της προς τον υπουργό Υγείας με ημερομηνία 8/12/2008.

Στην επιστολή των Φαρμακοποιών των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων γίνεται λόγος για ενθάρρυνση της υπερσυνταγογράφησης, ενώ εκφράζεται ο φόβος για ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΠΕΦΝΙ, το 2008 η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη θα ξεπεράσει τα 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ, έναντι των 1,514 δισ. ευρώ που ήταν το 2007 και 1,013 δισ. ευρώ το 2006. Οπως εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος της ΠΕΦΝΙ κ. Νίκος Λάκκας, έως τώρα ίσχυε η εξής διαδικασία: η επιτροπή Φαρμάκων του νοσοκομείου εξέταζε τις αιτήσεις για την εισαγωγή νέων φαρμάκων στο νοσοκομείο με βάση επιστημονικά και οικονομικά κριτήρια. Πολλά από αυτά τα φάρμακα είναι γενόσημα (δηλαδή 20% φθηνότερα από τα πρωτότυπα) ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που οι φαρμακευτικές εταιρείες προσφέρουν περαιτέρω έκπτωση στη νοσοκομειακή τιμή. «Είναι ενδεικτικό ότι στο νοσοκομείο που εργάζομαι», επισημαίνει ο κ. Λάκκας, «έχουν συγκεντρωθεί από τον περασμένο Μάρτιο έως σήμερα 70 αιτήσεις για εισαγωγή νέων φαρμάκων. Από αυτά τουλάχιστον 10-15 υπάρχουν ήδη ως δραστικές ουσίες στο φαρμακείο με άλλα ονόματα (εμπορικά σήματα). Ορισμένα προσφέρονται στα νοσοκομεία από τις εταιρείες με έκπτωση έως και 12% επί τις νοσοκομειακής τιμής». Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Λάκκα από την ανάγνωση της εγκυκλίου προκύπτει ότι ο φαρμακοποιός είναι πλέον υποχρεωμένος να έχει επάρκεια από όλα τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που έχουν άδεια κυκλοφορίας, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη φαρμακευτική δαπάνη. Πάντως, όπως αναφέρει ο κ. Λάκκας, «επικοινωνήσαμε με το υπουργείο Υγείας, στελέχη του οποίου άφησαν να εννοηθεί ότι έχει γίνει μάλλον λάθος όσον αφορά την εγκύκλιο και ότι θα υπάρξει διορθωτική παρέμβαση»…

Προς το παρόν για τις διοικήσεις των περισσότερων νοσοκομείων δεν τίθεται θέμα δυσλειτουργίας των φαρμακείων εξαιτίας της εγκυκλίου. Οπως είπε στην «Κ» ο διοικητής του «Αττικόν» κ. Χρήστος Ροϊλός, «δεν έχει προκύψει πρόβλημα ούτε σε σχέση με τη λειτουργία των νοσοκομείων φαρμακείων ούτε από τα ασφαλιστικά ταμεία». Αντίστοιχη ήταν και η απάντηση που έδωσαν στην «Κ» οι διοικητές των νοσοκομείων «Τζάνειο» κ. Γιώργος Μισαηλίδης, ΚΑΤ κ. Μιχάλης Τούμπης και Γενικό Κρατικό Αθηνών κ. Αντώνης Αυγερινός.

Οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί

Οι συντάκτες της επίμαχης εγκυκλίου του υπ. Υγείας, που αφορά τον τρόπο χορήγησης των φαρμάκων στους νοσηλευόμενους ασθενείς, επικαλούνται συγκεκριμένα άρθρα νόμων, Π.Δ. και αποφάσεων. Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων όλα τα σημεία της επισυναπτόμενης νομολογίας ουδεμία σχέση έχουν με τις υποχρεώσεις των νοσοκομειακών φαρμακείων. Μεταξύ άλλων:

- Η εγκύκλιος του υπ. Υγείας λαμβάνει υπόψη το άρθρο 13 παρ. 3 του Ν.Δ. 96/73 (ΦΕΚ 172/Α/1973).

Η απάντηση της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ) αναφέρει ότι «Το άρθρο που επικαλείται η εγκύκλιος αναφέρεται στη λιανική πώληση φαρμάκων από Ιδιωτικά Φαρμακεία και όχι από φαρμακεία νοσοκομείων».

- Η εγκύκλιος του υπ. Υγείας λαμβάνει υπόψη το άρθρο 3 του Ν. 3418/2005 (ΦΕΚ 287/Α/2005).

Η απάντηση της ΠΕΦΝΙ αναφέρει ότι το άρθρο αυτό «αφορά διατάξεις του νόμου περί Ιατρικής Δεοντολογίας και στο συγκεκριμένο άρθρο περιγράφεται η πλήρης ελευθερία του γιατρού να επιλέξει την ενδεδειγμένη μέθοδο θεραπείας. Σε καμία περίπτωση η μέθοδος θεραπείας δεν έχει να κάνει με εμπορικά σήματα φαρμάκων αλλά με δραστικές ουσίες».

- Η εγκύκλιος του υπ. Υγείας λαμβάνει υπόψη το άρθρο 4 παρ. 2 του Π.Δ. 121/2008 (ΦΕΚ 183Α/03.09.08).

Η απάντηση της ΠΕΦΝΙ αναφέρει ότι το άρθρο αυτό «αναφέρεται σε υποχρεώσεις φαρμακοποιών με ιδιωτικό φαρμακείο που συμβάλλονται ατομικά ή συλλογικά με ασφαλιστικά ταμεία».