"Να μάθουν όλοι για το Δίστομο!"

της Χριστιάννας Λούπα


Εδώ’ ναι το πικρό το χώμα του Διστόμου.
Ω, εσύ διαβάτη, όταν πατήσεις να προσέχεις.
Εδώ πονά η σιωπή, πονάει κι η πέτρα κάθε δρόμου
κι απ’ τη θυσία κι απ’ τη σκληρότητα του ανθρώπου.
Εδώ μια στήλη απλή, μαρμάρινη όλη κι όλη
με ονόματα σεμνά, κι η δόξα τα ανεβαίνει
λυγμό – λυγμό, σκαλί – σκαλί, μεγίστη σκάλα.
Γιάννης Ρίτσος

Η σφαγή του Διστόμου Βοιωτίας στις 10 Ιουνίου 1944 – τέσσερις μόλις μέρες μετά την απόβαση της Νορμανδίας – συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ειδεχθέστερα εγκλήματα που διέπραξαν οι ναζί καθ’ όλη τη διάρκεια της επάρατης δράσης τους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το σύνθημα που κυριαρχεί στις ορδές των Ούννων που πνέουν τα λοίσθια, καθώς το αντάρτικο θεριεύει, είναι: «Ένας Γερμανός σκοτωμένος – πενήντα Έλληνες. Δέκα Γερμανοί – ένα χωριό». Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς τι ακολούθησε όταν σαράντα Γερμανοί σκοτώθηκαν από τους αντάρτες στην περιοχή.

Διακόσιοι δέκα οκτώ αθώοι άνθρωποι και δώδεκα όμηροι εκτελέστηκαν εν ψυχρώ στο Δίστομο. Άντρες, γυναίκες, μωρά, παιδιά, έγκυες και ηλικιωμένοι έχασαν τη ζωή τους, χωρίς να μάθουν ποτέ το λόγο. Το χωριό λεηλατήθηκε και κάηκε. Μέχρι και τα ζώα θανατώθηκαν.

Οι συγγενείς, ωστόσο, των θυμάτων δεν αποζημιώθηκαν ποτέ από το γερμανικό κράτος. Μπλεγμένοι σ’ έναν κυκεώνα από νομικά τερτίπια, χρονοβόρες και ατελέσφορες διαδικασίες, διπλωματικούς ελιγμούς και διαφόρων ειδών συμφέροντα σέρνονται από δικαστήριο σε δικαστήριο κι από χώρα σε χώρα, εδώ και πολλά χρόνια, λες και ζητούν ελεημοσύνη.

Μ’ αυτό το κλίμα διαμορφωμένο και με την κατηγορηματική άρνηση της Γερμανίας να πληρώσει αποζημιώσεις σε ιδιώτες, τον Ιούνιο του 2002 πενήντα ακτιβιστές μπήκαν σαν τουρίστες στο Μουσείο της Περγάμου στο Βερολίνο, όπου μπορεί κανείς να θαυμάσει την αρχαία ελληνική τέχνη και ξεδίπλωσαν πανό με συνθήματα όπως: «Να μάθουν όλοι για το Δίστομο!», «Απολαμβάνετε την τέχνη και ξεχνάτε τα εγκλήματα; Άμεση αποζημίωση».
Επίσης διάβασαν κείμενο που αναφερόταν στα ναζιστικά εγκλήματα στην Ελλάδα.

Κι ενώ και στη Γερμανία ακόμα, γίνεται προσπάθεια αυτοκριτικής και αφύπνισης της ιστορικής μνήμης, στην Ελλάδα φαίνεται πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όχι μόνο δεν γίνεται αναφορά στο ολοκαύτωμα του Διστόμου στο περιώνυμο βιβλίο της Στ΄ Δημοτικού,(που ευτυχώς αποσύρθηκε), αλλά και από κυβερνητικής πλευράς γίνεται προσπάθεια συγκάλυψης και αποσιώπησης των αιτημάτων αποζημίωσης.

Γιατί είναι πράγματι εξωφρενικό να υπάρχει απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου από το 2000, η οποία δικαιώνει τους ενάγοντες και να παραμένει ανεκτέλεστη, επειδή η ελληνική κυβέρνηση κρίνει ότι με τη συγκεκριμένη απόφαση μπορεί να διαταραχθούν οι σχέσεις της με τη Γερμανία. Με αυτό το σκεπτικό – απίστευτο κι όμως αληθινό – η ίδια η κυβέρνηση με υπόμνημά της προς την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, όπου έχουν προσφύγει οι ενάγοντες, ζητεί να απορριφθεί η αγωγή τους ως απαράδεκτη και να μην εκτελεστεί η απόφαση!

Κόλαφο ωστόσο για το ελληνικό κράτος αποτέλεσε η πρόσφατη απόφαση του Εφετείου Φλωρεντίας με την οποία επιτρέπεται στα θύματα του Διστόμου να εκτελέσουν την απόφαση του Αρείου Πάγου στην περιοχή της Φλωρεντίας, σύμφωνα με ρεπορτάζ του κυρίου Αλέξανδρου Αυλωνίτη στο Έθνος της περασμένης Δευτέρας. Στο ίδιο ρεπορτάζ μάλιστα αναφέρεται ότι άρχισαν ήδη οι ενέργειες για κατασχέσεις γερμανικών ακινήτων στην περιοχή, από τον πλειστηριασμό των οποίων θα καταβληθεί ένα μέρος της υπέρογκης αποζημίωσης που οφείλει η Γερμανία.

Ας σημειωθεί εδώ ότι η Ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας δεν είναι πρόθυμη να δώσει αποζημιώσεις, γιατί αυτό θα αποτελέσει προηγούμενο για απαιτήσεις και άλλων ιδιωτών που υπέφεραν από το ναζισμό. Η σφαγή του Διστόμου πάντως υπήρξε ένα έγκλημα πολέμου και μια κατάφορη παραβίαση του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, η οποία σύμφωνα με τη Σύμβαση της Χάγης συνεπάγεται αναγκαστικά υποχρέωση αποζημίωσης εκ μέρους του Γερμανικού Τρίτου Ράϊχ και επομένως της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ως δικαιοδόχου του.

Σύμφωνα με τον Γερμανό δικηγόρο Martin Klingner εξ άλλου, σκανδαλώδης υπήρξε η αιτιολόγηση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας, που χαρακτήρισε τη σφαγή του Διστόμου ως ανεπίτρεπτη «ακρότητα» επιτρεπτών στην ουσία αντιποίνων και η υποστήριξη της άποψης ότι οι δολοφονηθέντες υπάγονται στο εν γένει «μοιραίο» ενός πολέμου. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η μαζική σφαγή πολιτών δεν ήταν απλά ένα πολεμικό γεγονός, αλλά έκφραση της εθνικοσοσιαλιστικής εξοντωτικής βούλησης.

Τι καθόμαστε όμως τώρα και λέμε, τη στιγμή που η ίδια η Ελλάδα ξεπουλάει τα παιδιά της!