Ευαγόρας Παλληκαρίδης: θερμός αγωνιστής - χαρισματικός ποιητής (της Χριστιάννας Λούπα)

της Χριστιάννας Λούπα

Παρακαλώ, διαλέξτε τη σωστή απάντηση:

Ποιος ήταν ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης;
Α. Διάσημος ποδοσφαιριστής του Ωχαδερφικού.
Β. Μέλος του γνωστού μουσικού συγκροτήματος «Τρεις λαλούν και δυο χορεύουν».
Γ. Πρωταγωνιστής της βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας «Κατά ‘κει παν τα πρόβατα».
Δ. Δεν ξέρω, δεν απαντώ.

Η καλύτερη απάντηση που μπορεί να δοθεί είναι σίγουρα η τελευταία, γιατί πολύ φοβάμαι ότι ελάχιστοι έχουν ακούσει ποτέ αυτό το όνομα. Και για να μην σκυλεύουμε άλλο την ιστορική μνήμη, ας γυρίσουμε μερικές δεκαετίες πίσω, στην Κύπρο, όταν οι Άγγλοι προσπαθούσαν να κρατήσουν με νύχια και με δόντια τα τελευταία απομεινάρια της αυτοκρατορίας τους, εγκαθιδρύοντας καθεστώς τρομοκρατίας, παρόμοιας με εκείνη των αποικιών τους.Η απελευθέρωση της Κύπρου και η ένωση της με τη μητέρα Ελλάδα έγινε το όραμα πολλών νέων ανθρώπων, που τάχθηκαν με πάθος στον αγώνα αποτίναξης του αγγλικού ζυγού. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης ήταν ένας απ’ αυτούς.

Όταν το Φεβρουάριο του 1938, η οικογένεια Παλληκαρίδη από την Τσάδα της Πάφου, απέκτησε το τέταρτο παιδί της, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί πόσο σύντομη θα ήταν η ζωή του και πόσες περιπέτειες έμελλε να ζήσει μέσα σε λίγα χρόνια. Γιατί ο μικρός Βαγορής μεγάλωνε μέσα σε μια Κύπρο που έβραζε απ’ άκρη σ’ άκρη. Μολονότι οι Άγγλοι είχαν υποσχεθεί στη Μεγαλόνησο την ανεξαρτησία της, εφ’ όσον είχε πολεμήσει στο πλευρό τους στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ξέχασε τα πάντα με τη λήξη του πολέμου.
Το ιστορικό δημοψήφισμα του 1951 ωστόσο, με το οποίο οι Κύπριοι δήλωσαν με σχεδόν απόλυτη πλειοψηφία την επιθυμία τους για την Ένωση, θα σημαδέψει ανεξίτηλα τον δεκατριάχρονο Ευαγόρα, που δυο χρόνια αργότερα, την παραμονή της στέψης της βασίλισσας Ελισάβετ, θα προβεί στην πρώτη του επαναστατική ενέργεια. Με αφορμή την ανάρτηση της αγγλικής σημαίας στη θέση της ελληνικής στο Ιακώβειο Γυμναστήριο Πάφου, οργανώνεται διαδήλωση διαμαρτυρίας από τους μαθητές και ο Ευαγόρας θα αναρριχηθεί στον ιστό και θα κατεβάσει τη σημαία. Παρόμοια ενέργεια θα επαναληφθεί πολλά χρόνια αργότερα με τον Σολωμό Σολωμού και την τουρκική σημαία.

Από εδώ κι εμπρός η ζωή του Παλληκαρίδη μοιράζεται ανάμεσα σε αγώνες, διαδηλώσεις, δολιοφθορές και στην αγαπημένη του ποίηση. Γιατί, εκτός από αγωνιστής, ο Ευαγόρας είχε ένα μεγάλο χάρισμα, που οπωσδήποτε ξεπερνούσε κατά πολύ μια απλή εφηβική παρόρμηση. Δεν υπήρχε τετράδιο ή περιθώριο βιβλίου που να μην το γέμιζε με στίχους.
Το 1955 ορκίζεται μέλος της ΕΟΚΑ και αμέσως μετά συμμετέχει στην ανατίναξη των δικαστηρίων της Πάφου. Λίγους μήνες αργότερα συνελήφθη, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση μέχρι τη δίκη. Ο Ευαγόρας καταλαβαίνει πια πως τα περιθώρια στενεύουν και μόνη λύση που του απομένει είναι το αντάρτικο. Πριν πάρει το δρόμο για τα βουνά της Πάφου, αφήνει πάνω στην έδρα της τάξης του μια αποχαιρετιστήρια επιστολή προς τους συμμαθητές του, από την οποία ξεχωρίζει το πηγαίο του ποίημα ΛΕΥΤΕΡΙΑ:

Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
Να βρω τα σκαλοπάτια
Που παν στη Λευτεριά

Θ’ αφήσω αδέρφια, συγγενείς,
τη ΜΑΝΑ, τον ΠΑΤΕΡΑ,
μεσ’ τα λαγκάδια πέρα,
και τις βουνοπλαγιές.

Ψάχνοντας για τη λευτεριά,
θα ’χω παρέα ΜΟΝΗ,
κατάλευκο το χιόνι,
βουνά και ρεματιές.

Στο βουνό γίνεται ο εφιάλτης των Βρετανών, που τελικά θα τον συλλάβουν το Φεβρουάριο του 1957 και θα τον καταδικάσουν σε απαγχονισμό. «Ο, τι έκανα, το έκανα για την πατρίδα μου», θα πει με παρρησία στην απολογία του. Η παγκόσμια κατακραυγή πέφτει στο κενό, όπως και η αίτηση χάριτος προς την Ελισάβετ.

«Θυμάμαι, σα να ήταν χθες», αναπολεί η αδελφή του Ευαγόρα, κυρία Μαρούλα Βρυωνίδη – Παλληκαρίδη, «εκείνο το κρύο και μουντό απόγευμα της 13ης Μαρτίου του 1957. Ήταν η τελευταία επίσκεψή μας στον Ευαγόρα. Τον βρήκαμε όρθιο στο κελί του, πίσω από την κλειστή πόρτα. Μας χώριζε πυκνό σύρμα. Στεκόταν ευθυτενής και σίγουρος, έτοιμος να αντιμετωπίσει αυτό που θα συνέβαινε σε λίγες ώρες… το θάνατο. «Δεν θέλω να κλάψετε, ούτε να στεναχωριέστε», μας είπε. «Εγώ θα πάω στο Θεό και θα τον παρακαλέσω να είμαι ο τελευταίος που απαγχονίζεται».Ζητήσαμε από τους φρουρούς να μας ανοίξουν, για ένα τελευταίο αγκάλιασμα, ένα τελευταίο φιλί. Όμως η απάντηση ήρθε σκληρή: «Δεν επιτρέπεται».»

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας ο δεκαοκτάχρονος Βαγορής οδηγήθηκε στην αγχόνη, που είχαν στήσει οι Βρετανοί στις κεντρικές φυλακές Λευκωσίας. Δεν τόλμησαν να παραδώσουν τη σορό του στους οικείους για ταφή. Φοβήθηκαν μεγάλη εξέγερση. Τον έθαψαν στο νεκροταφείο που είχαν φτιάξει μέσα στις φυλακές, στον ίδιο τάφο που έντεκα μέρες πριν είχαν θάψει έναν άλλο μεγάλο ήρωα, τον Γρηγόρη Αυξεντίου.

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, διαβαίνοντας τ’ ακροσύνορα της ιστορικής αθανασίας, με τη θυσία του έγινε δρομοδείχτης σε κάθε σκλαβωμένο, εξάγγελος κι αρχάγγελος, σηματωρός της λευτεριάς σε κάθε αγώνα, έγινε σύμβολο πολύτιμο στους καιρούς της παγκοσμιοποίησης και των χαμένων ιδανικών. Στους καιρούς όπου οι αγώνες των «αριήφατων» έγιναν υποσημειώσεις και παραθέματα σε σχολικά εγχειρίδια. Πακτωλός ποίησης και έμπνευσης εξάλλου, άφησε πάνω από πεντακόσια ποιήματα – μερικά από τα οποία μελοποιήθηκαν από τον Μάριο Τόκα στη συλλογή του «Ψυχή τε και σώματι» - πατριωτικά, φιλοσοφικά, ερωτικά, αλλά και σωρεία πεζογραφημάτων

Στα μετόπισθεν τοποθετεί ο τουρκικός στρατός τον Ολγκάτς την επίμαχη περίοδο - in.gr

ΑΠΕ Ο ηθοποιός Αττίλα Ολγκάτς

7/3/2009

Αγκυρα

Στα μετόπισθεν υπηρέτησε τη θητεία του ο Ατίλα Ολγκάτς στην Κύπρο, κατά τη δεύτερη τουρκική εισβολή, τον Αύγουστο του 1974, και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα να ήλθε σε επαφή με αιχμαλώτους.

Αυτό τουλάχιστον αναφέρει το Γενικό Επιτελείο Ένοπλων Δυνάμεων, όπως μετέδωσε τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι.

Το ίδιο δίκτυο μετέδωσε ότι το Επιτελείο ολοκλήρωσε την έρευνά του σχετικά με τον Ολγκάτς, βάσει των στρατιωτικών αρχείων.

Σύμφωνα με αυτά, ο ηθοποιός υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο διάστημα 18 Απριλίου 1973 - 28 Οκτωβρίου 1974 στην Αγκυρα και την Κύπρο.

Ο Ολγκάτς πήγε στην Κύπρο, τέσσερις μέρες πριν από τη δεύτερη εισβολή και συγκεκριμένα στις 11 Αυγούστου 1974 και αφού υπηρέτησε 78 μέρες, ολοκλήρωσε τη θητεία του στις 28 Οκτωβρίου του ίδιου έτους.

Υπηρέτησε σε μονάδα πυροβολικού και ως εκ τούτου δεν υπάρχει πιθανότητα να έχει έρθει σε επαφή με αιχμαλώτους.

Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της εισαγγελικής έρευνας που έχει ξεκινήσει σχετικά με τη δήλωση του Ολγκάτς ότι έχει σκοτώσει Ελληνοκύπριους, ο εισαγγελέας Αλί Τσακίρ είχε πει ότι μεταξύ των στοιχείων που θα ερευνηθούν για να διαπιστωθεί αν στοιχειοθετείται κατηγορία εις βάρος του, ήταν και τα στοιχεία του Γενικού Επιτελείου.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΚΥΠΡΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΟΛΓΚΑΤΣ - in.gr

Τις έντονες αντιδράσεις των οικογενειών των αγνοουμένων προκάλεσαν οι δηλώσεις Ολγκάτς

24/1/2008

Λευκωσία

Την παρέμβαση του Γενικού Εισαγγελέα Κύπρου, που ζήτησε τη διερεύνηση της υπόθεσης, προκάλεσαν οι δηλώσεις Τούρκου ηθοποιού ότι κατά την εισβολή του 1974 σκότωσε δέκα Κυπρίους. Μετά τις αντιδράσεις, ο Αττίλα Ολγκάτς ανακάλεσε, λέγοντας ότι επρόκειτο για σενάριο που έγραφε...

Ο Γενικός Εισαγγελέας Πέτρος Κληρίδης ανέφερε ότι θα μπορούσε να γίνει έρευνα από τη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοουμένους (ΔΕΑ) ή από επιτροπή, την οποία να διορίσουν τα Ηνωμένα Έθνη, για να διαφανεί κατά πόσον ισχύουν οι ισχυρισμοί του Ολγκάτς.

Ο κ. Κληρίδης εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι η αρχική ομολογία του Τούρκου ηθοποιού ήταν η αληθινή και χαρακτήρισε ανόητη και αστήρικτη τη δικαιολογία, που προέβαλε στη συνέχεια, σε μια προσπάθεια να ανασκευάσει, ότι δήθεν είχε μπερδέψει την πραγματικότητα με το σενάριο που έγραφε.

Είπε, επίσης, πως αναμφισβήτητα -και όπως προκύπτει από άλλες μαρτυρίες- έγιναν εν ψυχρώ δολοφονίες. Όμως, το να βγαίνει κάποιος και να παραδέχεται ο ίδιος ότι έκανε εκτελέσεις, είναι συνταρακτικό, πρόσθεσε ο κ. Κληρίδης, χαρακτηρίζοντας την ενέργεια του Ολγκάτς «έγκλημα πολέμου», καθώς ακόμα και αν δεν λέει την αλήθεια, δεν πρέπει να μείνει ατιμώρητος, γιατί προκάλεσε αναστάτωση.

Η Γκιουλτέν Πλουμέρ Κιουτσιούκ, μέλος της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους, που εκπροσωπεί την τουρκοκυπριακή κοινότητα, θεωρεί ότι υπό αυτή την ιδιότητά της έχει αυξημένες ευθύνες να εντοπίσει και να έρθει σε επαφή με τον Τούρκο ηθοποιό.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων, η κ. Πλουμέρ είπε ότι οι όροι εντολής της Διερευνητικής Επιτροπής δεν περιλαμβάνουν την έρευνα για όσους διέπραξαν δολοφονίες και υπό ποιες συνθήκες έγιναν αυτές, αλλά θα γίνει έρευνα για να διαπιστωθεί κατά πόσο ο Αττίλα Ολγκάτς γνωρίζει πού έχουν ταφεί τα άτομα, στα οποία αναφέρθηκε.

Newsroom ΔΟΛ

THE RISING WAVE OF ANTI-HELLENISM: PAN MACEDONIAN OFFICES, GREEK CONSULATE VANDALISED

For Immediate Release: December 12, 2008

Contact: Nikolaos Taneris, New York, Tel. 1-917-699-9935,
Ioannis Fidanakis, New Jersey, Tel. 1-973-464-0211

NEW YORK—The Cyprus Action Network of America (CANA) and the Hellenic League of America is concerned with the rising wave of Anti-Hellenism in recent days around the world. The Greek consulate in Constantinople was vandalized and doused in red paint, in London the Greek Embassy was almost forcibly occupied ,and In New York the consulate general of Greece was victim to a brick and spray paint attack and impromptu demonstration by 18-20 hateful individuals of non-Hellenic origin just this past Wednesday.

Following on the heels of our letter writing campaign to VISA to cancel the false historical revisionism of the Washington DC-based “United Macedonian Diaspora UMD”, we have received reports indicating that the Australian Pan Macedonian offices were vandalized and pictures of Alexander The Great were torn to pieces along with serious damage to doors, computers and office furniture. Pictures of the attack are available on Ioannis Fidanakis’ weblog, in this blog entry link: http://enocism.blogspot.com/2008/12/pan-macedonian-association-in-australia.html

Individuals wishing to express condolences to the Pan Macedonian Association in Australia, and offer them their support can contact them through their organizational Email: AMAC

Anti-Hellenism (in Greek: Áíèåëëçíéóìüò) is a hate movement of racist hostility toward the Greek people, culture and country. Incidents of Anti-Hellenism are often spurred on by racist diatribes by often Anglo-Saxon, Turkish and Slavo-Mongol or Slav-Vardaskan writers and media communications. Several lobbies in Washington DC have definite Anti-Hellenic racist agendas (i.e. “United Macedonian Diaspora UMD” and “Assembly of Turkish American Associations ATAA”) Territorial claims and disputes connected with the modern state of Greece are part of the root cause to this ugly form of racism: there are actually Turkish and other Balkan extremist groups (such as the Grey Wolves) and governments (Turkey and Vardarska aka “FYROM”) who claim part or all of Greece's land and sea. These racist groups associated with those governments have also been involved in arson, rapes and murders through racist lynchings of Hellenes. Various Anti-Hellenic racist slurs have crept into the Western world, such as false accusations that “Greece is a toilet” or that “Greeks are Mongrels” or racist caricatures of Greeks as demented perverts, and have appeared in everything from official publications, newspapers, mass media and on the internet to dangerous degrees.

CANA and the Hellenic League of America in coalition with other Hellenic-American organizations will soon release a position paper on the perpetrators of Anti-Hellenism and the rising tide of rabid Anti-Hellenism around the world. Moreover, we encourage all Hellenes or ethnic Greeks to band together to show the world that we will not live in fear.

We are monitoring the situation and as descendents of ethnic cleansings and Genocides (including the Asia Minor Holocaust) which have yet to be fully recognized, we intend to send the message out that “NEVER AGAIN” will we live in fear of being burned out of our homes, of being raped and tortured and brutally degraded and marched off by means of ropes and whips to be massacred.

THE TIME HAS COME TO STAND UP FOR JUSTICE AND FIGHT BACK!

========================
Cyprus Action Network of America (CANA)
2578 Broadway #132
New York, NY 10025
New York: Tel. 917-699-9935
Email: cana@cyprusactionnetwork.org
www.cyprusactionnetwork.org
========================

The Cyprus Action Network of America (CANA) is a grass-roots, not-for-profit movement created to support genuine self-determination and human rights for the people of Cyprus.

To be added to CANA's Action Alert e-mail distribution list, or to introduce CANA to a friend or colleague, please forward the pertinent name and e-mail address, with the subject heading "Add e-mail to CANA distribution list", to cana@cyprusactionnetwork.org

You are encouraged to forward this action alert to five or more individuals who may have an interest in our e-distributions or in CANA’s mission.

You may post any CANA article, press release or action alert on the internet as long as you credit CANA and the author(s).